Greek English

Σύνδεση

Αρχική Θεοδόσιος Κουκουμπής Παθήσεις Αρθρίτιδα

Αρθρίτιδα

print
Αρθρίτιδα

Τι είναι

H αρθρίτιδα είναι μία πάθηση του μυοσκελετικού συστήματος, και συγκεκριμένα των αρθρώσεων. Πρόκειται για μία φλεγμονή της άρθρωσης που καταστρέφει τον αρθρικό χόνδρο και σταδιακά οδηγεί σε πλήρη αποδιοργάνωση και καταστροφή της άρθρωσης. Ο αρθρικός χόνδρος καλύπτει το τμήμα του οστού που είναι μέσα στην άρθρωση, και ελαχιστοποιεί τις τριβές των οστών κατά την διάρκεια των κινήσεων της άρθρωσης. Όταν λόγω της φθοράς καταστραφεί ο χόνδρος, τότε τα οστά έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μεγάλη αύξηση των τριβών κατά την διάρκεια των κινήσεων της άρθρωσης. Αυτό οδηγεί σε μειωμένο εύρος κίνησης (που είναι αντιληπτό σαν δυσκαμψία) και πόνο. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται οστεόφυτα από την ασβεστοποίηση των συνδέσμων και του χόνδρου. Πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι τα οστεόφυτα αυτά (τα ¨άλατα¨ όπως κοινώς λέγονται) δεν έχουν καμία σχέση με το αλάτι που υπάρχει στις τροφές, πράγμα που πολλές φορές συγχέεται από τον κόσμο.

Τα συμπτώματα της αρθρίτιδας σε αρχόμενο στάδιο είναι μία μικρή δυσκαμψία και ήπιος πόνος της άρθρωσης μετά από καταπόνηση. Όταν η αρθρίτιδα έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό, ο πόνος είναι πολύ έντονος, σε σημείο που να κάνει ακόμα και τον ύπνο προβληματικό. Επιπλέον, λόγω της αποδιοργάνωσης της άρθρωσης υπάρχει μία λειτουργική ανεπάρκεια της άρθρωσης από την δυσκαμψία που προκαλείται. Η δυσκαμψία αυτή, ανάλογα με τις αρθρώσεις που έχουν προσβληθεί, περιορίζει τον ασθενή στις μετακινήσεις του, στην καθαριότητα,  στην εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων, στο sex, και φυσικά σε κάθε είδους αθλητικές δραστηριότητες.

Αιτίες

Οι αιτίες της αρθρίτιδας είναι πολλές, η δε θεραπεία τους εξαρτάται από την αιτία αλλά και από το στάδιο προσβολής. Αναλυτικά, οι κυριότερες αιτίες που προκαλούν αρθρίτιδα είναι:

1) Μικροβιακές φλεγμονές (σηπτικές αρθρίτιδες) που δεν θεραπεύτηκαν ή θεραπεύτηκαν καθυστερημένα. Αυτές προκαλούν εκφύλιση και καταστροφή του χόνδρου, που με την σειρά του οδηγεί τελικά σε καταστροφή της άρθρωσης.

2) Τραυματισμοί που έχουν προηγηθεί (πχ ενδαρθρικά κατάγματα, χόνδρινες βλάβες). Ο χόνδρος έχει πολύ περιορισμένη δυνατότητα επούλωσης και για τον λόγο αυτό όταν τραυματιστεί δύσκολα επουλώνεται, εκφυλίζεται και οδηγεί σε εκφυλιστική αρθρίτιδα. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί ο τραυματισμός να αφορά άλλα στοιχεία της άρθρωσης, όπως τους μηνίσκους ή τους χιαστούς συνδέσμους του γόνατος. Οι τραυματισμοί αυτοί όταν δεν θεραπευτούν μπορεί να προκαλέσουν μία αστάθεια του γόνατος που σε συνδυασμό με μετέπειτα επανειλημένους τραυματισμούς μπορεί να οδηγήσουν σε εκφυλιστική αρθρίτιδα.

3) Ρευματολογικές παθήσεις (πχ ρευματοειδής αρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος). Οι παθήσεις αυτές προσβάλλουν κυρίως τον αρθρικό υμένα. Κατά την διάρκεια όμως της φλεγμονής του υμένα παραγονται διάφορες αντιδραστικές ουσίες που καταστρέφουν σταδιακά τον αρθρικό χόνδρο.

4) Εκφυλιστικές παθήσεις των αρθρώσεων. Αποτελούν την συχνότερη αιτία αρθρίτιδων και σταδιακά ο αριθμός τους αυξάνεται καθ’ότι αυξάνεται και ο μέσος όρος ζωής. Θεωρητικά μπορεί να προσβληθεί οποιαδήποτε άρθρωση. Πρακτικά όμως προσβάλλονται συχνότερα οι αρθρώσεις που στηρίζουν το βάρος του σώματος, όπως τα γόνατα, τα ισχία και η κατώτερη μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Σε άτομα που εργάζονται πολύ με τα χέρια τους μπορεί να προκληθεί εκφυλιστική αρθρίτιδα στα δάκτυλα ή στους καρπούς. Υπάρχουν διάφοροι προδιαθεσικοί παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν ή να επιτείνουν την εκφυλιστική αρθρίτιδα. Τέτοιοι παράγοντες είναι η προχωρημένη ηλικία, το υπερβολικό βάρος, και διάφοροι γενετικοί παράγοντες που προκαλούν πρώϊμη φθορά του αρθρικού χόνδρου, λόγω πιθανής ¨ελαττωματικής¨ κατασκευής ή αντοχής του χόνδρου σε καταπονήσεις.

5) Παραμορφώσεις του σκελετού, συγγενείς (γεννήθηκε δηλαδή με την παραμόρφωση αυτή) ή επίκτητες. Στις παθήσεις αυτές συγκαταλέγονται το συγγενές εξάρθρημα του ισχίου και τα ραιβά γόνατα. Σε αυτές οι παραμορφώσεις λόγω της μη ομαλής και συμμετρικής μεταφοράς φορτίων φθείρεται πρώϊμα ο αρθρικός χόνδρος και δημιουργείται εκφυλιστική αρθρίτιδα. Επιπλέον, στο συγγενές εξάρθρημα του ισχίου (μίας πάθησης που υπάρχει σε σχετικά μεγάλη αναλογία στην Ελλάδα) λόγω της ταλάντωσης ολόκληρου του σώματος και της εξαρθρηματικής θέσης της μηριαίας κεφαλής, υπάρχει μία τάση πολλές φορές να καταστρέφονται και διπλανές αρθρώσεις όπως το γόνατο και η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης.

Θεραπεία

Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως,  η θεραπεία εξαρτάται από την αιτιολογία που προκάλεσε την αρθρίτιδα και το στάδιο που αυτή ευρίσκεται. Η θεραπεία που ενδείκνυται για κάθε ασθενή είναι συνάρτηση άλλων προβλημάτων υγείας που ενδεχομένως έχει ο ασθενής, και των απαιτήσεων και προσδοκιών που έχει από την θεραπεία (συντηρητική ή χειρουργική). Όπως είναι φυσικό, οι απαιτήσεις ενός νέου ατόμου δεν είναι οι ίδιες με ενός ηλικιωμένου.

image
Οστεοαρθρίτιδα

Στις αρθρίτιδες που προκλήθηκαν από μικροβιακές φλεγμονές όταν αυτές έχουν οδηγήσει σε πλήρη καταστροφή της άρθρωσης και δεν υπάρχουν σημάδια υπολειπόμενης φλεγμονής, τότε η χειρουργική θεραπεία (αρθρόδεση ή καλύτερα ολική αρθροπλαστική αντικατάσταση) είναι η καλύτερη θεραπεία.

Σε ρευματολογικές παθήσεις, σε αρχικά στάδια η αρθρίτιδα αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή που χορηγείται κυρίως από ρευματολόγους, φυσιοθεραπεία και κάποια τροποποίηση του τρόπου ζωής. Όταν όμως η αρθρίτιδα έχει εξελιχθεί σε μεγάλο βαθμό, δεν μπορεί να ελεγχθεί φαρμακευτικά και σταδιακά καταστρέφεται η άρθρωση. Τότε ο ασθενής οδηγείται σε ορθοπεδικό για την εκτέλεση διαφόρων επεμβάσεων, όπως ολικές αρθροπλαστικές αντικαταστάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις εκτελούνται αρθροδέσεις ή και αφαίρεση τμήματος της άρθρωσης (μικρές αρθρώσεις χεριών ή ποδιών).

Στα αρχικά στάδια των εκφυλιστικών αρθρίτιδων (ή οστεοαρθρίτιδων όπως διαφορετικά λέγονται) η θεραπεία που ενδείκνυται είναι η φαρμακευτική αγωγή (αντιφλεγμονώδη και αναλγητικά φάρμακα) και φυσιοθεραπεία σε συνδυασμό με καλή γενική φυσική κατάσταση. Η ήπια γυμναστική βοηθά προληπτικά για την εξέλιξη της εκφυλιστικής αρθρίτιδας. Όταν οι μύες που περιβάλλουν την άρθρωση είναι σε καλή φυσική κατάσταση, σταθεροποιούν την άρθρωση ελαχιστοποιώντας την αστάθεια και έτσι οι τριβές είναι μικρότερες. Επίσης, η κίνηση βοηθά διπλά, επειδή και διατηρεί την ελαστικότητα των αρθρώσεων αλλά και τρέφει τον αρθρικό χόνδρο από το υγρό της άρθρωσης, ενώ η ακινησία τον καταστρέφει. Έτσι, θα πρέπει κατά την διάρκεια της ημέρας να εκτελούνται περιοδικά κινήσεις ολόκληρου του σώματος. Όταν είναι προσβεβλημένα τα ισχία ή τα γόνατα, τότε η βάδιση ή η ορθοστασία πρέπει να γίνεται με ήπιο ρυθμό και να μην ξεπερνά περίπου τις 2 ώρες (ανάλογα με το στάδιο προσβολής) και να παρεμβάλλεται πάντα ένα εύλογο διάστημα ανάπαυσης (μισή έως μία ώρα). Η καλύτερη γυμναστική που υπάρχει είναι το κολύμπι, επειδή γυμνάζει όλο το σώμα, δεν φορτίζει τις αρθρώσεις λόγω της άνωσης του νερού και δεν επιτρέπει απότομες και βίαιες κινήσεις.

image
Οστεοαρθρίτιδα

Όταν όμως η αρθρίτιδα έχει φτάσει σε σημείο που να επηρεάζεται ελάχιστα από την φαρμακευτική αγωγή, η καθημερινή δραστηριότητα συμπεριλαμβανομένης της ατομικής καθαριότητας καθίσταται προβληματική και υπάρχει πόνος ανάπαυσης ή νυκτερινός, τότε η μόνη ενδεικνυόμενη θεραπεία είναι η χειρουργική. Οι αρθρώσεις που χειρουργούνται πιο συχνά είναι οι αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατος, η δε επέμβαση που γίνεται είναι η Ολική Αρθροπλαστική Αντικατάσταση. Η Ολική Αρθροπλαστική είναι μία τεχνητή άρθρωση που τοποθετείται στη θέση αυτής που έχει καταστραφεί. Ο σκοπός της χειρουργικής επέμβασης είναι η εξάλειψη του πόνου και η λειτουργική επάνοδος της άρθρωσης στο κατά το δυνατόν φυσιολογικό. Η Ολική Αρθροπλαστική αποτελείται από συνδυασμό διαφόρων υλικών, όπως κράμματα μετάλλων (Τιτάνιο, Κοβάλτιο-Χρώμιο-Μολυβδένιο), πλαστικά υλικά (πολυαιθυλένιο) και κεραμικά υλικά. Τα μέταλλα αυτά σταθεροποιούνται στα οστά με ανάπτυξη οστού πάνω στην επιφάνεια των μετάλλων. Όταν το οστούν δεν είναι ισχυρό και είναι οστεοπορωτικό, όπως συμβαίνει πολλές φορές σε ηλικιωμένα άτομα, τότε χρησιμοποιείται ένα ακρυλικό πολυμερές που λέγεται ‘‘τσιμέντο’’ που σταθεροποιεί την πρόθεση στο οστούν. Οι προθέσεις σταθεροποιούνται μετά από την πάροδο 3 περίπου μηνών από την ημερομηνία εισαγωγής τους, οπότε για το διάστημα αυτό ο ασθενής πρέπει να βαδίζει με βακτηρίες μασχάλης. Ο πόνος εξαλείφεται γρήγορα μετά την επέμβαση. Το τελικό λειτουργικό αποτέλεσμα όμως της πρόθεσης αργεί σχετικά να φανεί επειδή οι μύες πρέπει να αποκτήσουν την απαιτούμενη ισχύ και αντοχή, πράγμα που απαιτεί 1 περίπου χρόνο. Οι προθέσεις αυτές που τοποθετούνται δεν διαρκούν για πάντα επειδή φθείρονται με την πάροδο του χρόνου. Με τα σημερινά δεδομένα υπολογίζεται ότι ο μέσος χρόνος ζωής των προθέσεων είναι περίπου 15 χρόνια. Υπάρχουν όμως και πολλές περιπτώσεις από την διεθνή βιβλιογραφία που έχουν ξεπεράσει τα 25-30 χρόνια. Όταν χαλαρώσει μία πρόθεση μπορεί μετά να αντικατασταθεί με μία καινούργια. Όπως ήδη αναφέρθηκε, οι ολικές αρθροπλαστικές που τοποθετούνται πιο συχνά είναι του ισχίου και του γόνατος. Ολικές αρθροπλαστικές τοποθετούνται επίσης και στον ώμο και στον αγκώνα, αλλά πιο σπάνια. Στις υπόλοιπες αρθρώσεις του σώματος πιστεύεται σε γενικές γραμμές ότι καλύτερα αποτελέσματα έχει η αρθρόδεση.

Τέλος, υπάρχει και μία άλλη επέμβαση διατήρησης της άρθρωσης, που λέγεται διορθωτική οστεοτομία. Αυτή η επέμβαση γίνεται κυρίως σε νέα άτομα (περίπου μέχρι 60 ετών), στα οποία υπάρχει προσβολή ενός τμήματος μόνο της άρθρωσης. Με την επέμβαση αυτή, που γίνεται πιο συχνά στο γόνατο, η άρθρωση δεν επηρεάζεται αλλά γίνεται διόρθωση του άξονα ολόκληρου του ποδιού με οστεοτομία στην κνήμη. Έτσι αλλάζει ο άξονας φόρτισης του γόνατος και γίνεται ανακατανομή των φορτίων που δέχεται η άρθρωση, αποφορτίζοντας έτσι το σημείο όπου έχει πάθει αρθρίτιδα. Με την επέμβαση αυτή είναι ενδεχόμενο να μη χρειαστεί να γίνει ποτέ η ολική αρθροπλαστική ή να παραταθεί για πάρα πολλά χρόνια (αποφεύγοντας έτσι μία πολύ σοβαρή επανεγχείρηση στο μέλλον). Διορθωτική οστεοτομία γίνεται επίσης σε αρχόμενα στάδια συγγενούς εξαρθρήματος του ισχίου ή δυσπλασικού ισχίου, οπότε γίνεται καλύτερη επικέντρωση της μηριαίας κεφαλής στην άρθρωση.

Έχει διαβαστεί 3527 φορές